Pierwiastek ten to składnik pokarmowy niezbędny do prawidłowego rozwoju roślin. Pełni istotną funkcję w trakcie podziałów komórkowych, zwiększa odporność na patogeny oraz uczestniczy w pobieraniu i transporcie różnych składników pokarmowych w tym fosforu i potasu. Ogranicza ponadto skutki stresu wodnego, a wysoka koncentracja wapnia w glebie powoduje ograniczenie pobierania i akumulacji metali ciężkich przez rośliny.
Wapń wpływa również na wiele właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych gleb. Pełni istotną rolę w zachowaniu równowagi jonowej, oraz gruzełkowatej struktury gleby. Nawozy wapniowe, a zwłaszcza węglanowe wniesione do gleby powodują wzrost ilości próchnicy, która istotnie wpływa na poprawę wielu właściwości uprawianych gruntów.
W Polsce blisko 60% gruntów ornych wykazuje odczyn kwaśny (4,5- 5,5) lub bardzo kwaśny (poniżej 4,5). Szczególnie niebezpieczne jest utrzymywanie bardzo kwaśnego odczynu gleby, który doprowadza do ich chemicznej degradacji. Rośliny uprawiane na tak silnie zakwaszonych glebach wykazują objawy niedożywienia fosforem, magnezem, wapniem, potasem. Ich system korzeniowy jest silnie zredukowany i stopniowo zamiera.
Wapnowanie ma zatem na celu zmianę odczynu gleb kwaśnych, przywrócenie im utraconych ilości wapnia, oraz poprawę właściwości chemicznych, fizycznych i biologicznych. Skuteczność wapnowania zależy w dużym stopniu od równomiernego rozsiania nawozu i dokładnego wymieszania z glebą. Najwłaściwszą porą wapnowania jest okres od żniw do orki zimowej. Należy pamiętać, aby nie wapnować gleb przed siewem nasion lub sadzeniem rozsad, gdyż takie działanie może uszkodzić młode rośliny.
